ΟΙ 10 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Συχνά λέμε πως εκπαιδευόμαστε στην αυτοάμυνα προκειμένου να προετοιμαστούμε για την αληθινή βία. Και είναι αλήθεια. Μπορούμε όμως στο περιβάλλον της προπόνησης να προσομοιώσουμε με πλήρως ρεαλιστικό τρόπο τους κινδύνους του δρόμου; Δυστυχώς όχι, ή τουλάχιστον όχι όλους. Αν κάποιος σου έχει πει το αντίθετο, ή σου έχει πει ότι η αυτοάμυνα λειτουργεί παντού και πάντα λύνοντας όλα τα προβλήματα εύκολα, μάλλον το έχει κάνει για έναν από δύο λόγους: είτε δε γνωρίζει τι είναι η αυτοάμυνα, είτε σου λέει ψέματα για να σε πείσει να προπονηθείς μαζί του. Υπάρχουν 10 στοιχεία στην πραγματική βία τα οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να “αντιγράψουμε” στο μάθημα.

  1. Το περιβάλλον. Το πρώτο και πιο προφανές στοιχείο. Συνηθίζουμε να προπονούμαστε μέσα στο οικείο περιβάλλον της σχολής μας. Φυσικά και είναι καλό κατά καιρούς να χρησιμοποιούμε εξωτερικούς χώρους για τις προπονήσεις μας, αλλά ας μη γελιόμαστε. Η καθημερινή συνήθεια που καταγράφεται στο μυαλό είναι πάντα ο χώρος της σχολής μας. Είναι ένας χώρος ασφαλής από κινδύνους (με στρώματα, χωρίς εμπόδια, κ.λ.π.) στον οποίο ο παράγοντας “άγνωστο” είναι πρακτικά ανύπαρκτος. Αυτό λοιπόν είναι κάτι που πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας, αφού στην πραγματικότητα η βία μπορεί να μας βρει σε ένα χώρο σκοτεινό, κρύο, ή περιορισμένο. Ίσως από την άλλη να μας βρει σε ένα μέρος που τριγύρω υπάρχουν καθημερινά αντικείμενά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αμυντικά εργαλεία (ένα όπλο αλλάζει τα πάντα στην ισορροπία της μάχης), κάτι το οποίο δεν έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε ως επιλογή μέσα σε μια σχολή. Επίσης, σε μια πραγματική κατάσταση αυτοάμυνας, ο προπονητής δε θα είναι εκεί για να σταματήσει τον επιτιθέμενο αν κάτι δε πάει καλά και ελλοχεύει κίνδυνος για τραυματισμούς.
  2. Ο χρόνος. Σε αντίθεση με την προπόνηση, στην οποία συνήθως έχεις το χρόνο να “διαβάσεις” τον αντίπαλό σου και το πώς κινείται, στο δρόμο δεν έχεις αυτή την πολυτέλεια. Είτε αντιδράς άμεσα όσο καλύτερα μπορείς, είτε όχι, είναι τόσο απλό.
  3. Η ετοιμότητα. Προφανώς και στο Krav Maga εκπαιδευόμαστε σε σενάρια και θέσεις οι οποίες υποδηλώνουν πως δεν είμαστε έτοιμοι γι’αυτό που θα έρθει, αλλά ας είμαστε ρεαλιστές. Πόσο ανέτοιμος μπορεί να παριστάνει ότι είναι κανείς όταν γνωρίζει την επίθεση που πρόκειται να του συμβεί; Αν στην πραγματικότητα υπάρξει έλειψη ετοιμότητας, θα είναι ολοκληρωτική. Γι’αυτό δίνουμε τεράστια έμφαση στην πρόληψη και την επίγνωση του περιβάλλοντος. Όσο πιο νωρίς αντιληφθούμε κάτι, τόσο πιο έτοιμοι θα είμαστε, και η καλή ετοιμότητα μπορεί να κάνει τη διαφορά σε μια μάχη.
  4. Τα άγνωστα πρόσωπα. Οι άνθρωποι που πηγαίνουν σε μια σχολή αυτοάμυνας έχουν ένα κοινό σκοπό. Να μάθουν. Φυσικά γνωρίζονται μεταξύ τους και γενικά επικρατεί ένα φιλικό, ευχάριστο κοινωνικό περιβάλλον. Όχι όμως και στο δρόμο. Όταν δεχτεί κανείς επίθεση υπάρχει περίπτωση να βρεθεί μέσα σε πλήθος ανθρώπων με άγνωστες προθέσεις. Έτσι η σωστή εκτίμηση της κατάστασης και η αναγνώριση των προσώπων γύρω μας επιβάλλεται.
  5. Το έδαφος. Το πεζοδρόμιο, οι πέτρες, τα χαλίκια και το χώμα στα οποία ενδεχομένως θα βρεθούμε κατά τη διάρκεια μιας συμπλοκής δεν είναι ντυμένα με μαλακό στρώμα. Οι πτώσεις πονούν και η μάχη εδάφους παύει να είναι πια ελκυστική. Ακόμα και όρθιος να είναι κανείς, θα πρέπει να λάβει υπόψιν του ότι το έδαφος μπορεί να είναι ασταθές, ανισόπεδο, γεμάτο εμπόδια ή να γλιστράει, επομένως η χρήση των ποδιών πλέον αρχίζει να είναι προβληματική.
  6. Τα όπλα. Στην προπόνηση τα όπλα που χρησιμοποιούνται μοιάζουν με αληθινά, αλλά δεν είναι. Ο συμμαθητής που αναλαμβάνει το ρόλο του επιτιθέμενου μπορεί να επιτεθεί με αυτά αρκετά ρεαλιστικά, αλλά ποτέ δεν έχει ως κίνητρο να μας καρφώσει στα αλήθεια με το λαστιχένιο του μαχαίρι. Το να δει κανείς μπροστά του ένα αληθινό μαχαίρι ή πιστόλι, και μάλιστα με την προοπτική αυτό να του προκαλέσει τεράστιες σωματικές βλάβες, θα έχει σημαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο.
  7. Τα ψηλά λακτίσματα. Αφενός τα ψηλά λακτίσματα δε συστήνονται για πολλούς λόγους στην αυτοάμυνα, αφετέρου ίσως απλά να μην είμαστε σε θέση να τα πραγματοποιήσουμε έτσι κι αλλιώς. Ένα σφιχτό παντελόνι για παράδειγμα σίγουρα δε βοηθάει. Αν προσθέσουμε στην εξίσωση και παράγοντες που προαναφέρθηκαν όπως η έλειψη χώρου, χρόνου και ετοιμότητας, το ίσως ασταθές έδαφος, κ.λ.π, τότε μάλλον οι πιθανότητες για να εκτελέσουμε κάτι τέτοιο μειώνονται δραματικά. 
  8. Το στρες. Χρησιμοποιούμε διάφορα τεχνάσματα για να επιφέρουμε τη μέγιστη δυνατή πίεση στην προπόνηση, αλλά κάποια στοιχεία του στρες δε μπορούν να αναπαραχθούν στο έπακρο. Ένα από αυτά είναι το tunnel vision, το οποίο συμβαίνει όταν το σώμα βιώνει υπερβολικό φόβο, όπως μία κατάσταση φυγής ή μάχης (fight or flight). Ο οργανισμός, θέλοντας να εστιάσει στο πρόβλημα, αφαιρεί από τον εγκέφαλο την αντίληψη της περιφερειακής όρασης. Η συγκεκριμένη λειτουργία φυσικά έχει ένα τεράστιο μειονέκτημα. Δεν είναι καθόλου εύκολο να βλέπει κανείς το περιβάλλον γύρω του, το οποίο μπορεί να κρύβει κι άλλους κινδύνους (πολλαπλοί επιτιθέμενοι, εμπόδια). Εσύ έχεις συνηθίσει να ελέγχεις πάντα τον χώρο γύρω σου (scanning) όταν προπονείσαι;
  9. Ο προστατευτικός εξοπλισμός. Είναι αναγκαίος προκειμένου να βιώνουμε το σοκ μιας επίθεσης κατά το μάθημα, αλλά όχι και τους τραυματισμούς που μπορεί να επιφέρει αυτή. Στην πραγματικότητα όμως δε θα υπάρχει διαθέσιμη τέτοια πολυτέλεια, άρα είναι πιθανό να υπάρξει και κάποιος τραυματισμός ή έντονος πόνος κατά τη συμπλοκή.
  10. Οι συνέπειες. Πέρα από τις σωματικές συνέπειες που προαναφέρθηκαν, υπάρχουν και οι νομικές. Στην προπόνηση προφανώς δεν ανησυχεί κανείς γι’αυτές, επομένως μπορεί να “χτυπάει” ανεξέλεγκτα αφού δεν προκαλείται ουσιαστική ζημιά σε κανέναν. Σε ένα πραγματικό περιστατικό όμως είσαι σίγουρος ότι γνωρίζεις το μέτρο μέχρι το οποίο δικαιολογείσαι ως νόμιμα αμυνόμενος; Έχεις πάρει το χρόνο να μελετήσεις τη νομοθεσία και να ξέρεις τι ακριβώς θα εφαρμόσεις και πότε αν, ο μη γένοιτο, συμβεί κάτι; Το να διαφυλάξουμε τη σωματική μας ακεραιότητα είναι η ύψιστη προτεραιότητα, αλλά σίγουρα δε βλάπτει να διαφυλάξουμε και τη νομική.

Ο σκοπός μας όσο προπονούμαστε είναι και θα είναι να προσεγγίζουμε με ασφαλή τρόπο το αληθινό. Ίσως να μη καταφέρουμε ποτέ την απόλυτη ταύτιση, σίγουρα όμως και μόνο γνωρίζοντας τις διαφοροποιήσεις του από την προπόνηση είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για το αναπάντεχο. Συνέχισε να προπονείσαι σκληρά, έχοντας πάντα στο μυαλό σου την πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Αλέξανδρος Χρυσοβέργης
Streetwise Krav Maga